Rusya’da patlak veren savaş nedeniyle sıcak gündem maddesi olan “halk sağlığı açısından savaş” konusunu hazırlıyordum ki; bir kaç gün önce pandemi döneminde uygulanan kısıtlamaların kaldırıldığına dair açıklamalar geldi.
Bu açıklamaların nasıl farklı algılandığını veya herkesin farklı farklı uyguladığına şahit olacağımızı hepimiz biliyoruz.
Yapılan açıklamalar, pandemi ilan edildiği günden beri yapılan tüm koruma ve kontrol önlemlerini neredeyse sıfırlayan ifadeler içeriyordu.
Eminim ki konuya bilimsel ve idari açıdan vakıf kişilerin ciddi endişeleri oldu. Çünkü henüz tam anlamıyla hazır olunmayan bir serbestlik getiriliyor gibi.
Dünyadaki pek çok ülkede de kısıtlamaların kontrollü şekilde azaltılması veya tamamıyla kaldırılması benzer şekilde gündeme gelmekte. Ancak her ülke gerçeğini kendi içinde değerlendirmek durumundayız.
Ülkeler başından beri farklı yollar ve stratejilerle pandemiyi yönetmeye çalıştı. Tabiri caiz ise “her yiğidin yoğurt yiyişi farklı” oldu.
Ülkemiz özelinde de ilk dönemlerde bazı özel gruplarda (65 yaş üzerindekiler, kronik hastalığı olanlar, okul çağı çocuklarında vb) hızlıca kapanma ve yasaklar getirildi. Hastalığın özelliklerinin ilk dönemde yeterince tanınmıyor oluşu nedeniyle daha temkinli yaklaşıldı ve karantina gibi uygulamalarda eksiklikler olsa da uzun süre hasta ve sağlamların ayrılmasına sıkı şekilde gayret edildi.
Çocuklar okula gitmedikleri ve sokağa çıkma yasakları olduğu için enfeksiyon etkenini dışardan alıp ev ortamına, evdeki yaşlı, kronik hastalıklı bireylere çok bulaştırmadı. Ama bu yaş gruplarındaki saatli dışarı çıkma izinleri başlar başlamaz ve yaşlı bireyler sokağa çıkar çıkmaz yine vaka artışları yaşandı. Serbest olmasına ragmen kendi karantinasını uygulayan ve temasa kendilerini kapatan bireyler de sayıca oldukça fazlaydı.
Buna rağmen salgının yaptığı yeni dalga döneminde pozitif olgular ve vefatların arttığına şahit olduk. Dilimize yerleşen “maske-mesafe-temizlik” sloganındaki belki de en zor alıştığımız şey maske olmuştu. Ve geçtiğimiz gün yapılan açıklamada yasağın kaldırılması beklentisinin öznesi de yine açık ara maske oldu.
Ancak unutulan şeyler var.
Bir kere salgının başından beri test, vaka, ölüm sayısı gibi sayısal çıktılarda tereddüt yaratan gözlemler ve hesaplamalar mevcut. Ve ne yazık ki rakamların az görünmesi aşı karşıtlarının da ekmeğine yağ sürdü.
“Toplumsal bağışıklık” beklentisi ile serbestleştirilme kararı verildiği (net gibi) görünüyor. Ancak öteki ülke örnekleri bizden farklı ve bu farklılığı nedenleriyle beraber kabul etmeliyiz. Ülkemizde hala hiç aşılanmayan veya tam aşılı sayılamayacak şekilde yarım bırakanlar var. Bu kişiler kendileri sapasağlam olsalar dahi vücutlarına aldıkları enfeksiyon etkenini yaymaya ve temas ettikleri bir masum insanın ölümüne neden olabilirler.
Hatta kalabalık ortamlar ve kişilerle sosyal mesafenin sağlanamadığı durumlarda bu riskler kat be kat artmaktadır.
Bu nedenle sosyal mesafenin korunamadığı ve havalandırması yeterli olmayan her ortamda (otobüs, araba, metro, okul, sınıf vb ortamlarda “maskenizi çıkarabilirsiniz yasak yok” denilse bile maske takmaya devam diyorum.
Sosyal mesafeleri korumaya devam diyorum. Ve en önemli toplumsal sorumluluğumuz olarak da; aşısız olanların aşılanması, aşılı olanların da dozlarını tamamlattırıp “tam aşılı” olmalarıdır.
Üyesi olduğum meslek birliğim Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) yasakların kaldırılmasına dair uzman görüşlerin yansıtıldığı kısa bir metni (https://hasuder.org.tr/wp-content/uploads/Pandemi-Bitmedi-03.03.2022.pdf) dernek sayfamızın web sitesi üzerinden kamuoyunun bilgisine hızla sundu.
“Pandemi bitmedi” diyen uzmanlarımızın kaleme aldığı bu metnin linkini de siz okuyucularımızla paylaşıyorum. Böylece konunun uzmanlarından ilk ağızdan yazılan ve gerekçeleri de ortaya konan konulara ilişkin (varsa) tereddütleriniz silinecektir.
Lütfen pandemi sona ermiş gibi davranmayalım. Kendi bireysel sorumluluklarımızı tam anlamıyla yerine getirerek de toplum sağlığına da katkıda bulunalım.
Yazının linkine BURADAN ulaşabilirsiniz.
