Elektrik üretimi ve sulama amacıyla 1965 yılında Elazığ'da yapımına başlanan  Keban Baraj Gölü, yaklaşık 47 yıl önce su tutmaya başladı. Baraj göletinin dolmasıyla bölgedeki birçok yerleşim yeri ve Çemişgezek'te bulunan  Yeniköy ve Pulur Sakyol höyükleri su altında kaldı. Bu yıl yurt genelinde yaşanan kuraklık ve aşırı buharlaşma nedeniyle baraj suyunun çekildiği bölgede, binlerce yıllık tarihe ışık tutan bu iki höyük de gün yüzüne çıktı. Valilik koordinesinde çalışma yürüten Tunceli Müzesi Müdürlüğü ekipleri de höyüklerin son durumu hakkında bilgi sahibi olmak için bölgede inceleme yaptı.

İNCELEMELERDE BAZI ARKEOLOJİK KALINTILARA RASTLANDI

Müze Müdürü Kenan Öncel denetiminde höyükleri inceleyen akademisyen Umut Parlıtı, arkeolog  Ali Haydar İmre ve Özgür Şahin, bölgede halen birçok arkeolojik kalıntı ve bulguların olduğunu tespit etti. Yapılan yüzey araştırması sonucunda bölgede mimari yapı ve temelleri, pişmiş mezar, taş sanduka mezar, pişmiş toprak mezar, pişmiş topraktan yapılmış çanak ve çömlek parçaları, obsidyen ok uçları, kazıcı aletler ve taş balta gibi tarihi eserlere rastlanıldı. Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Umut Parlıtı, Keban Baraj Gölü'nde suyun çekilmesiyle Pulur Sakyol ve Yeniköy höyüklerinin ortaya çıktığını ve yüzey araştırması yaptıklarını söyledi. Höyüklerde yapılan incelemeler sonucu Kura-Aras Kültürü açısından önemli arkeolojik bulgular elde ettiklerinin altını çizen Parlıtı, "Bunlardan en önemlisi Pulur Sakyol'un kuzeybatısında yer alan yerleşim içi mezarlığıydı. Biliyoruz ki Kura-Aras kültürü Milattan Önce 3200 ve 2200 yılları arasında Kafkaslardan başlayıp bulunduğumuz coğrafyaya buradan da Suriye'ye kadar yayılım gösteren önemli bir kültür. Anadolu açısından da oldukça önemli. Bu yerleşim içi mezarlar elit mezarlar olması açısından önemli. En yakın buna benzer örneği Arslantepe'de bulunmakta." dedi. Parlıtı, höyüklerde yer alan mezarların büyük önem taşıyan arkeolojik veriler olduğunu ve bu mezarların bir an önce arkeoloji dünyasına kazandırılması için kazı çalışmalarının yapılması gerektiğine vurgu yaptı.

"BURADA ŞU AN EN AZ ÜÇ SANDUKA, BİR ÇEVRİK MEZAR VAR"

Bölgenin 1970 yılında yapılan Keban Barajı kurtarma kazılarından sonra unutulduğunu söyleyen Parlıtı "Kura-Aras Kültürü'nün kuzey yayılımında en uç noktalarından birini  Yeniköy ve Pulur Sakyol höyüklerinin oluşturması çok önemli ve bu açıdan kilit rol üstelenen merkezlerden birisi. Kazısı yapıldı ama maalesef üçte biri kazılmadan sular altında kaldı. Şimdi suların gelgit yaparak ortaya çıkardığı mezarlar bu açıdan oldukça önemli. Yani yerleşim içinde biz mezar olduğunu biliyorduk ama yerleşim içinde bir mezarlık olması ayrı bir durum. Burada şu an en az üç tane sanduka, bir çevrik mezar var." Tunceli Müzesi Müdürü Kenan Öncel de Çemişgezek'teki Pulur Sakyol Höyüğü'nde baraj göleti su tutmadan önce arkeolojik kazılar yapıldığını anlattı. Bu höyükten çıkarılan eserlerin müzede sergilendiğini aktaran Öncel, "Arkadaşlarımızla birlikte bu iki höyüğün durumunu görmek, yerinde incelemek için alana geldik. Burayla ilgili neler yapılabilir, ne yapmamız gerekiyor onların üzerinde çeşitli düşünceler ürettik." ifadelerini kullandı.