Bozkır delicesi 13 ülkeyi gezdi

KuzeyDoğa Derneği tarafından Tuzluca ilçesine bağlı Yukarı Çıyrıklı köyünde, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün izni ve Iğdır, Koç ile UTAH üniversitelerinin katkılarıyla yürütülen halkalama çalışmaları dahilinde kurulan kuş yakalama ağlarına, 2020 yılının nisan ayında 'bozkır tuygunu' olarak da bilinen bir bozkır delicesi takıldı. Araştırma ekibi tarafından halkalanan, bozkır delicesi, GPS takıldıktan sonra doğal ortamına salındı.

Yaz sonrası dönüşe geçen kuş, 15 Eylül 2020'de Artvin'in Borçka ilçesinden yurda girip 1 günde Türkiye'yi geçerek Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesinden Suriye'ye girdi. Burada kışı geçiren kuş, 25 Mart 2021'de Şırnak'ın Uludere ilçesinden tekrar yurda girip 1 gün içinde Iğdır'ın Aralık ilçesi üzerinden Ermenistan, Gürcistan ve Rusya güzergahını kullanarak yine Kazakistan'a göçtü. 2021 yılının yazını da Kazakistan'daki alanında geçiren kuş, sonbaharın gelmesiyle dönüşe geçip 30 Eylül 2021'de yine Borçka'dan Türkiye'ye gelip 1 gün içinde Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinden Suriye'ye geçti. Bir süre Suriye'de vakit geçiren bozkır delicesi, daha sonra sırasıyla Ürdün, İsrail, Mısır, Sudan, Çad ve Kamerun'u geçip Nijerya'ya yerleşti. 2022 yılının kışını Nijerya'daki Dusuman bölgesinde geçiren delice, 4 Şubat 2022'de burayı da terk edip kuzeye göçmek üzere tekrar yola çıktı.

Yaklaşık 2,5 aydır kuzeye doğru göçünü sürdüren kuş, şu an Mısır'ın Al Wahat çölündeki Dakhla Vahası yakınlarında bulunuyor.

Yazı geçirmek için Türkiye üzerinden Kazakistan'a gitmesi beklenen bozkır delicesinin son 2 yıldır Asya ile Afrika arasındaki göçü esnasında 29 bin kilometreyi aşkın yol katettiği, en yüksek 3 bin 11 metre rakıma çıktığı ve ortalama hızının saatte 68 kilometreye kadar ulaştığı belirlendi.

Aras Kuş Araştırma Merkezi Sorumlusu Kayahan Ağırkaya ulusal anlamda takip ettikleri önemli türlerden birinin bozkır delicesi olduğunu söyledi.Bozkır delicelerinin Dünya Doğal Hayatı Koruma Birliğinin soyu tükenme riskiyle karşı karşıya olan türler listesi olan kırmızı listede yer aldığını belirten Ağırkaya, 'Bozkır delicesi soyları yakın tehdit içerisinde olan bir tür. Kışlama alanı olarak Afrika'nın orta ve doğu kesimini kullanırken üreme alanı olarak da Orta Asya'da çok geniş bir yayılıma sahip.' dedi.

Aras Nehri Kuş Cenneti'nin, bozkır delicesinin bu uzun göç rotasında önemli bir konaklama ve beslenme alanı olduğunu belirten Ağırkaya, şunları söyledi:

'2 yıldır bozkır delicelerini uydu vericileriyle takip ediyoruz. Bireylerden bir tanesi 29 bin kilometrenin üzerinde yol katetti. 2006 yılından beri bölgede halkalama çalışmaları yürütüyoruz. Aras Vadisi'ni kullanan diğer tüm kuş türleri gibi bozkır delicesi de aslında bu bölgenin ne kadar önemli bir alan olduğunu tekrar bize gösteriyor.'