'120 bin kelimeye sahip Türkçeyi 5-10 kelimeye indiriyorlar'

Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Recep Toparlı, Türkçenin 120 bin kelimeye sahip olmasına rağmen özellikle gençlerin kendi aralarındaki iletişimde, "by, yani, aynen, okey, bro" gibi kısaltmalar kullanmasının sadece Türkçeye değil kendilerine de zarar verdiğini söyledi.

Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Recep Toparlı, gençlerimizin ve yetişkin bireylerimizin konuşma esnasında konuşmayı kısa kesmek için kısa kısa kelimelerle kendilerini ifade ettiklerini belirterek, "Maalesef bütün bunlar Türkçenin güzelliğini anlayamamadan, Türkçeyi tam manasında öğrenememeden kaynaklanan hatalardır. Gençler genellikle kısa yolu tercih ediyorlar. Bir şeyi tasdik ederken ’yani’ diyorlar. Hâlbuki ’sana katılıyorum, senin görüşlerini benimsiyorum’ gibi onlarca Türkçenin ifade etme kabiliyeti varken gençlerimiz ve yetişkinler bunları tercih ediyor. Fazla konuşmak yerine, 4-5 kelime yerine sadece 1 kelimeyi kullanıyorlar. Bunlarla Türkçeye değil, kendilerine zarar veriyorlar" dedi.

"4-5 ifadeyi iki harfe sığdırıyorlar"

Prof. Dr. Toparlı, 4-5 ifadenin 2 harfe sığdırılmak istendiğini belirterek, "Örneğin İngilizcenin ’good bye’ kelimesinin ’bye’ kısmını biz aldık. Bunu da değişik bir söylemle ifade ediyoruz. Onlarca kelimeyi buzluğa atıyoruz. Bakınız, ’iyi geceler, iyi akşamlar, hoşça kalınız, yine görüşürüz, Allah’a emanet olunuz, geceniz hayırlı olsun’. Bunları saymak yerine bir de elini kaldırıp ’bye’ deyip İngilizce bir kelimeyi söylemek bizim Türkçemizde mevcut olan onlarca güzel sözü unutmak demektir. Bu kelimeler unutulmuyor, sözlükte duruyor. Ben isterim ki gençler bilgisayarlarına ve telefonlarına Türk Dil Kurumunun Türkçe sözlük uygulamasını indirsinler. Bilmedikleri kelimelere bir kez, bildiklerini sandıkları kelimelere de iki kez baksınlar. Çünkü insan yanlış bilebilir. O yüzden iki kez bakmalı" diye konuştu.

"TDK sözlüğünde 120 bin kelime var"

Toparlı, cep telefonu uygulaması da bulunan TDK sözlüğünde 120 bin kelime bulunduğunun altını çizerek, "Bu sözlükte 120 binin üzerinde kelime var. Aynı zamanda ücretsiz bir uygulama. Her çeşit telefona indirilebiliyor. Böylece bir kelimenin yazımı nasıldır, telaffuzu nasıldır öğrenilebiliyor. Gençlerimiz, Atatürk’ün bizlere emanet ettiği alfabedeki harfleri söylerken, sessiz harfleri söylerken bizim belirlediğimiz yani b, c, ç, d diye değil, kendilerine göre yabancı etkisinde kalarak mesela USB’ye yuesbi diyorlar, televizyona da ‘TV’ diyorlar. Bunlar da yine gençlerimize zarar veriyor. Bunlar özentilerdir, bunlardan kurtulmak lazım. Pardon kelimesi yerine onun Türkçesi olarak ‘kusura bakmayınız, özür dilerim’ gibi kelimeleri kullanmak daha güzeldir" şeklinde konuştu.

"Gençler Türkçemize sahip çıkacaktır"

Toparlı, gençlerin Türkçemize sahip çıkacaklarına inandığını ifade ederek, "Gençler ‘aynen’ kelimesini kullanıyorlar. Onun yerine insanları tasdik etmek anlamında dediğim gibi onlarca kelimeyi, onlarca deyimi unutuyorlar. En yaygın huşulardan biriside kuzen ve kuzin meselesidir. Bizim ’amcaoğlu, halaoğlu, dayıoğlu, amcakızı, halakızı, dayıkızı’ gibi birçok kelimemiz varken bunun sadece kuzen ile anlatılması gençlerimize bir kelime azalmasına sebep oluyor. Gençlerimizi hep şikâyet ediyoruz. Çok az kelimeyle konuşuyor diyoruz. Türkçenin kelime varlığı sözlükte 120 bin. Ağızlardan falan gelenleri de 1 milyonun üzerinde olduğunu düşünürsek 200-300 kelimeyle konuşmanın konuşan açısından ne kadar sıkıntılı bir durum olduğu ortaya çıkacaktır. Ben gençlerime, gençliğime şunu söylüyorum; Türkçenin güzelliklerini öğrensinler, Türkçe kelimeleri kullanırken rahat olsunlar. Kısadan gitmesinler, ifadelerini tam anlatsınlar. Kısadan kesmeyle, cümleleri kısaltmayla hiçbir yere gidilmez. Gençliğin Türk diline sahip çıkacağına ve Türkçeyi gereği gibi konuşacaklarına yürekten inanıyorum" dedi.

Sivas’ta üniversite eğitimi gören Ahmet Yılmaz, sürekli bu kelimeleri kullandığını söyleyerek, "Günlük kullandığım kelimeler tamam, aynen gibi kelimeler. Günlük hayatta kolaylık sağlıyor bize. İngilizce kelimeler de kullanıyoruz bazen. Bye bye gibi" ifadelerini kullandı.

Lise öğrencisi Zait Bayat, Türk Dil Kurumunun uygulamasını indireceğini söyleyerek, "Bakarız kelimesini kullanıyorum genellikle. Naber yerine nbr, selamın aleyküm yerine sa, bye bye çok kullanıyorum genelde. Aynen kelimesini de çok kullanıyorum. Bundan sonra Türk Dil Kurumunun uygulamasını indirip bilmediğim kelimelere oradan bakacağım" ifadelerine yer verdi.

Üniversite öğrencisi Arda Aydın, "Aynen, tamam, nereye, kimlesin gibi kelimeleri sıklıkla kullanıyorum. Günlük hayatta da kullanıyorum, mesajlaşırken de kullanıyorum. Türk Dil Kurumu uygulamasını indirip bilmediğim kelimeleri kullanacağım" dedi.